Ερώτηση για τον Ιό του Δυτικού Νείλου προς τον υπουργό Υγείας, Ανδρέα Ξανθό συνυπέγραψε ο Γιώργος Βαγιωνάς, μαζί με άλλους οκτώ συναδέλφους βουλευτές.

Με πρώτο υπογράφοντα τον Ιάσονα Φωτήλα, οι βουλευτές, ζητούν μεταξύ άλλων, ενημέρωση για το σχέδιο δράσης του Υπουργείου Υγείας κατά τα έτη 2016- 2017- 2018 για την καταπολέμηση του ιού του Δυτικού Νείλου.

Ειδικότερα, η ερώτηση είναι η εξής:

Τεράστιες ευθύνες για την επανεμφάνιση και δραματική αύξηση των κρουσμάτων και θανάτων από τον ιό του Δυτικού Νείλου

Σε μεγάλη υγειονομική απειλή εξελίσσεται η συνεχιζόμενη αύξηση των κρουσμάτων του ιού του Δυτικού Νείλου – αυτή τη στιγμή τα κρούσματα είναι πάνω από 150 και οι νεκροί έχουν ήδη ανέλθει στους 17. Εκτός όμως από την υγεία θα υπάρξουν επιπλέον σοβαρές επιπτώσεις και στην οικονομία της χώρας μας αφού θα δεχτεί πλήγμα και η τουριστική της ανάπτυξη.
Η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου (West Nile virus) είναι νόσημα που μεταδίδεται κυρίως από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού και προσβάλλει ζώα (π.χ. πτηνά, άλογα) και τον άνθρωπο. Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως μέσω του τσιμπήματος μολυσμένων «κοινών» κουνουπιών.

Η βασική δεξαμενή του ιού στη φύση είναι κυρίως τα πτηνά, από όπου μολύνονται τα κουνούπια, ενώ ο ιός δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο μέσω της συνήθους κοινωνικής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.  Κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου σε ανθρώπους και ζώα είχαν καταγραφεί στην Ελλάδα τα έτη 2010-2014.

Μια σειρά όμως εντατικών και συστηματικών δράσεων οδήγησε στην εξάλειψη των κρουσμάτων τόσο του ιού του Δυτικού Νείλου όσο και της ελονοσίας (νοσήματα που μεταδίδονται από τσιμπήματα κουνουπιών), όπως φαίνεται και από το ανωτέρω γράφημα κρουσμάτων/ θανάτων του ιού του Δυτικού Νείλου.

Ιδιαίτερα κεντρικό ρόλο στην επιτυχή αντιμετώπιση και εξάλειψη των κρουσμάτων του ιού του Δυτικού Νείλου είχε το Υπουργείο Υγείας δια του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ., καθώς το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. έγκαιρα και συστηματικά προχώρησε κατά τα έτη 2010 – 2014 σε μια σειρά μέτρων τόσο πρόληψης όσο και καταστολής κατά του ιού όπως ενδεικτικώς:

• Μελέτες εντομολογικής επιτήρησης με έγκαιρη τοποθέτηση παγίδων (άνοιξη) προκειμένου στον έγκαιρο εντοπισμό της μόλυνσης και του είδους του κουνουπιού,

• Εκπόνηση μελετών χαρτογράφησης εστιών αναπαραγωγής κουνουπιών,

• Ορο- επιδημιολογικές μελέτες σε οικόσιτα πτηνά σε συνεργασία με το ΑΠΘ,

• Επιτήρηση σε διαβιβαστές σε συνεργασία με έδρα παρασιτολογίας ΕΣΔΥ,

• Συνεχής συνεργασία με Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και ανταλλαγή πληροφοριών για την επιτήρηση της λοίμωξης σε ιπποειδή,

Πέραν των ανωτέρω δράσεων το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. υλοποίησε επιπλέον κατά τα έτη 2010 – 2014:

• Εντατικές εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού για την ευαισθητοποίηση και την εκπαίδευσή του αναφορικά με τα μέτρα ατομικής προστασίας που πρέπει να λαμβάνει για την πρόληψη μετάδοσης του ιού,

• Επιπλέον μέσω ειδικής ομάδας εργασίας το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. (ΣΚΑΕ- ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.) υποβοήθησε στον χαρακτηρισμό των επηρεαζόμενων από τον ιό περιοχών και σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) υποβοήθησε στην λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για την ασφάλεια και την επάρκεια του αίματος (αποκλεισμός περιοχών, έλεγχος αίματος με ειδικά αντιδραστήρια κλπ).

Για την ενίσχυση και την παγίωση των δράσεων του κατά του Δυτικού Νείλου και της ελονοσίας το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. υλοποίησε κατά τα έτη 2012 – 2014 και πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο από την Ε.Ε. (ΕΣΠΑ). Το Πρόγραμμα MALWEST- «Ειδικό Πρόγραμμα Ελέγχου για τον Ιό του Δυτικού Νείλου και την Ελονοσία, Ενίσχυση της Επιτήρησης στην Ελληνική Επικράτεια». Κεντρικοί άξονες των δράσεων μέσω αυτού του προγράμματος ήταν:

• Η ανάπτυξη γεωγραφικών πληροφοριακών συστημάτων για την ενίσχυση της επιδημιολογικής επιτήρησης των δύο νοσημάτων (ιού του Δυτικού Νείλου και ελονοσίας),

• Η χαρτογράφηση των ενδιαιτημάτων κουνουπιών και η δειγματοληψία κουνουπιών από περιοχές υψηλού κινδύνου,

• Η ενίσχυση της επιτήρησης των πτηνών και των ιπποειδών,

• Οι εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού, των ομάδων υψηλού κινδύνου και των επαγγελματιών υγείας που έχουν άμεση σχέση με τον έλεγχο και την θεραπεία των νοσημάτων,

• Σε συνεργασία με την κτηνιατρική Σχολή του ΑΠΘ η εκπόνηση ορο- επιδημιολογικών μελετών σε οικόσιτα πτηνά (κοτόπουλα και περιστέρια ηλικίας < 6 μηνών) που αποτελούν πρώιμους δείκτες μετάδοσης του ιού του Δυτικού Νείλου,

• Σε συνεργασία με την Κτηνιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας η επιτήρηση άγριων πτηνών με ειδικές παγίδες,

• Σε συνεργασία με τον Τομέα Παρασιτολογίας Εντομολογίας και τροπικών Νοσημάτων η υλοποίηση εντομολογικής μελέτης καταγραφής της κυκλοφορίας του ιού κλπ.

Όμως, δυστυχώς ό,τι επετεύχθη κατά τα προηγούμενα έτη 2010 -2014 – με την εφαρμογή εντατικών και συστηματικών μέτρων από το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. που οδήγησαν στην εξάλειψη των κρουσμάτων τόσο του ιού του Δυτικού Νείλου όσο και της ελονοσίας – μηδένισε λόγω της αδράνειας των αρμοδίων αρχών κατά τα έτη 2016 – 2018. Το 2017 επανήλθαν και τα κρούσματα ιού του Δυτικού Νείλου, ενώ το 2018 διαφαίνεται ότι θα υπερβούν κάθε προηγούμενο όριο.

Στην πιθανή απώλεια ανθρωπίνων ζωών πρέπει να συνυπολογισθούν η ανεπαρκής διαθεσιμότητα κλινών σε ΜΕΘ, αφού οι κλίνες εντατικής θεραπείας καταλαμβάνονται από τα περαστικά του ιού του Δυτικού Νείλου και προκαλείται αδυναμία αντιμετώπισης άλλων περιστατικών καθώς και η απώλεια μονάδων αίματος λόγω αποκλεισμού αιμοδοτών στις πληγείσες περιοχές και τούτο σε μία χώρα που έχει χαμηλά ποσοστά εθελοντικής αιμοδοσίας.

Εν πολλοίς υπάρχει σαφές έλλειμμα – παράλειψη ενεργειών του κράτους και έκθεση του πληθυσμού σε κίνδυνο και απειλή της υγείας αφού οι αρμόδιες αρχές άφησαν αθωράκιστους τους πολίτες και εκ των υστέρων προβαίνουν σε πρόχειρα και αποσπασματικά μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της αδράνειάς τους, όπως για παράδειγμα συγκαλούν τέλη Αυγούστου – όλως επικοινωνιακά – ευρείες συσκέψεις για την λήψη μέτρων που όφειλαν να έχουν ληφθεί εγκαίρως πολύ πριν προλαμβάνοντας την κατάσταση.

Βάσει των ανωτέρω ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:

1. Ποιο ήταν το σχέδιο δράσης του Υπουργείου Υγείας κατά τα έτη 2016- 2017- 2018 για την καταπολέμηση του ιού του Δυτικού Νείλου;

2. Οι ευθύνες των αρμόδιων αρχών, του Υπουργείου Υγείας και του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. είναι τεράστιες καθώς με δεδομένη την επανεμφάνισή του ιού του Δυτικού Νείλου το 2016 θα έπρεπε από τις αρχές της άνοιξης να έχουν τεθεί σε εφαρμογή τα ανωτέρω μέτρα προετοιμασίας, τόσο για την εκτίμηση κινδύνου εξάπλωσης του ιού όσο και για την ενημέρωση του γενικού πληθυσμού για πιθανή εξάπλωση της επιδημίας. Όμως, ούτε σε επίπεδο πρόληψης ενεργοποιήθηκε ο μηχανισμός του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. για έγκαιρη εκτίμηση των επερχόμενων κρουσμάτων αλλά ακόμη και τώρα που ο ιός «καλπάζει» με συνεχώς αυξανόμενα κρούσματα και θανάτους δεν υπάρχει η απαραίτητη πλέον εντατικοποίηση της ενημέρωσης του γενικού πληθυσμού (όπως σποτ στην τηλεόραση σε υψηλές ζώνες τηλεθέασης, μηνύματα στα κινητά με έμφαση στις πληγείσες περιοχές κλπ) ώστε να ενημερωθούν οι πολίτες και να προφυλαχτούν με την λήψη ατομικών μέτρων προστασίας. Γιατί το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. δεν συνέχισε την πληθώρα των μέτρων – δράσεων του ως αυτές είχαν λάβει τόπο κατά τα έτη 2010 – 2014, με αποτέλεσμα το έλλειμμα ενεργειών του να επιτρέψει στην επανεμφάνιση του ιού του Δυτικού Νείλου αλλά και της ελονοσίας και στην κλιμάκωση των κρουσμάτων και των θανάτων; Θα γίνει αναζήτηση ευθυνών;

3. Το έλλειμμα ενεργειών του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. για την προστασία της Δημόσιας Υγείας κατά τα έτη 2016 – 2018 είναι προφανές με άκρως δυσμενείς συνέπειες για την υγειονομική ασφάλεια των πολιτών, το μέγεθος των οποίων θα διαφανεί στο άμεσο μέλλον. Ενδεικτικώς αναφέρουμε ότι το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. κατά τα έτη 2016 – 2018 ήδη άφησε ακάλυπτους τους οροθετικούς ασθενείς (ασθενείς με aids) μη διεκπεραιώνοντας επί 3 έτη τους διαγωνισμούς για την προμήθεια των απαραίτητων αντιδραστηρίων για τον έλεγχο του ιικού φορτίου και της μοριακή αντοχής, άφησε ανεξέλεγκτη την μικροβιακή αντοχή στα Ελληνικά Νοσοκομεία όπως και την επιδημία της ιλαράς, επέτρεψε την επανεμφάνιση της ελονοσίας και του ιού του Δυτικού Νείλου κλπ. Σε ποιες ενέργειες προτίθεστε να προβείτε ως αρμόδιο Υπουργείο και ως άμεσα εποπτεύων Υπουργός για την άρση της αδράνειας του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. σε θέματα προστασίας της Δημόσιας Υγείας;

4. Έχει γίνει πρόσφατη καταγραφή των εστιών πολλαπλασιασμού των κουνουπιών, ειδικά στις περιοχές που έχουν καταγραφεί κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου, καθώς υπάρχουν καταγγελίες ότι οι ψεκασμοί από την Περιφέρεια Αττικής γίνονται πρόχειρα και αποσπασματικά;

5. Έχουν γίνει μελέτες σχετικά με την κατανομή του πληθυσμού των κουνουπιών στον αστικό ιστό; Ποια είναι τα σχετικά συμπεράσματα; Θα δοθούν στη δημοσιότητα τα σχετικά στοιχεία προκειμένου να λάβουν μέτρα οι περιοχές που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο;

6. Έχουν συγκεκριμένα ερωτηθεί εξειδικευμένοι επιστήμονες για τα έκτακτα μέτρα που πρέπει πλέον να ληφθούν, ειδικά στις αστικές περιοχές όπου αναμένεται περαιτέρω αύξηση των κρουσμάτων; Με δεδομένο ότι δεν έλαβαν τόπο εγκαίρως μέτρα και δράσεις πρόληψης του ιού προτίθεστε τουλάχιστον να υλοποιήσετε – πλέον ως μείζον κατασταλτικό μέτρο – εντατική εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού για την ευαισθητοποίηση και την εκπαίδευσή του αναφορικά με τα μέτρα ατομικής προστασίας που πρέπει να λαμβάνει για την πρόληψη μετάδοσης του ιού; Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα των σχετικών ενεργειών;